Gia phả khảo luận và thực hành

Tục ngữ có câu "Cây có cội, nước có nguồn", lại có câu "Lá rụng về cội". Những câu này nói lên truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam ta là luôn nhớ đến tổ tiên, người nào, họ hàng nào cũng muốn biết rõ và ghi lại gốc gác của mình cho dù những ai trong thế hệ ông, bà, cụ, kỵ có xuất thân từ chỗ bần hàn cũng vậy. Và cái tình cảm ngưỡng vọng tổ tiên ấy được thể hiện một cách đầy đủ nhất qua việc ghi chép gia phả.

Có thể nói rằng ở Việt Nam, việc ghi chép gia phả đã có từ xa xưa, và hầu như dòng họ nào cũng rất coi trọng việc lập gia phả, coi đó là một nghĩa vụ thiêng liêng không thể thoái thác. Đó là một tập tục rất tốt cần được duy trì.

Gia phả ở nước ta đã có từ rất lâu, ý nghĩa và lợi ích của gia phả nhiều người đã thấy. Nhưng những cái gì là đặc điểm của Gia phả Việt Nam, nó có gì khác biệt với gia phả của các nước khác, nhất là các nước Á Đông như Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản... và xây dựng một bản gia phả như thế nào cho khoa học và thiết thực thì chưa hẳn đã có nhiều người hiểu rõ.

Trong "Gia phả khảo luận và thực hành", ngoài việc trình bày một cách có căn cứ khoa học, lịch sử ra đời và phát triển của việc làm gia phả ở nước ta, tác giả còn phân tích, so sánh rất công phu Gia phả Việt Nam và Gia phả các nước. Từ đó rút ra kết luận đầy sức thuyết phục về những đặc điểm riêng của Gia phả Việt Nam.

Đặc biệt, sau khi đúc kết những ưu, khuyết điểm của những gia phả đã có, tác giả đã đề ra một phương pháp lập gia phả tương đối khoa học với cách vẽ phả đồ, các phương pháp dựng phả thuận và nghịch, mẫu gia phả đơn dựng và hợp dựng, cách chép tên tuổi theo hệ thống ngang, hệ thống dọc...