Dưới bóng ngô đồng

Tựa sách bình thường nhưng điều gây ấn tượng là mấy dòng ghi ở cuối sách: “Khởi thảo tại Nha Trang, tháng 1 năm 1995; Hoàn tất tại phường Quan Hoa-Cầu Giấy, ngày 31 tháng 5 năm 2005”. Mười năm cho một cuốn tiểu thuyết chỉ hơn ba trăm trang quả là một thời gian dài.

Câu chuyện bắt đầu dưới bóng cây ngô đồng, qua hồi ức của nhân vật “mệ”-người đã sống quá nửa thế kỷ. “Mệ” chính là Chi Nguyên-cháu nội của ông hoàng Dĩ Cương-vị hoàng thân cuối cùng của đất Huyền Đô. Ông hoàng Dĩ Cương có ba con trai: Quán Tưởng, Quán Sinh, Quán Thức. Quán Tưởng du học bên Tây, là nhà bác học thiên văn học. Quán Sinh ở lại phủ Tường Vi với cha nhưng sống hoang đàng, thích vung tiền mua vui.

Còn Quán Thức, mười sáu tuổi đã phiêu bạt giang hồ, lang thang khắp xứ. Chi Nguyên, “con rơi” của Quán Sinh với Mẫu Nữ-một cô gái điếm, là đứa bé có “ngón chân quỷ”, khi vừa sinh ra được Đinh Đam-quản gia phủ Tường Vi đánh tráo mang về sống với ông nội theo ý nguyện của Quán Sinh trước khi “tan biến vào dòng đời”. Phủ Tường Vi là nơi được xây cho một vị hoàng tử mà ông nội của Chi Nguyên, tức hoàng thân Dĩ  Cương, là cháu nội của vị hoàng tử đó. Và Chi Nguyên là người duy nhất, cũng là người cuối cùng được thừa kế cái phủ đệ ấy…

Pha trộn giữa trí tưởng và hiện thực, đan xen giữa lịch sử và huyền thoại, trình bày nhiều khía cạnh văn hóa và tôn giáo…, có thể nói Dưới bóng ngô đồng là cuốn tiểu thuyết hấp dẫn, đặc biệt lôi cuốn. Các tuyến nhân vật được tác giả xây dựng khá thành công với mức độ đậm đặc, ấn tượng. Tuy nhiên, tính “điển hình” của nhân vật không làm mất đi tính gợi mở, khám phá. Trái lại, cấu trúc đời sống nhân vật “mỗi người là một giấc mộng” khiến cuốn sách tạo nên những hiệu ứng tâm lý đặc biệt.

Nguyễn Khắc Phục thật giỏi khi phục hiện cả một câu chuyện dong dài, đặc biệt đã phổ vào từng trang sách nét thơ của ngày mộng cũ hơi thở của nhịp sống mới. Chưa hết, cuốn sách còn dành cho bạn đọc nhiều thú vị bất ngờ khác.

Ví như: từ những câu chuyện giữa nhà sư Phi Nhị với Quán Sinh, giữa Phi Nhị với Chi Nguyên, hay giữa Chi Nguyên với hoàng thân Dĩ Cương v.v… bạn đọc sẽ bất ngờ nhận ra những “công án thiền” độc đáo. Không lên tiếng “dạy dỗ” bạn đọc mà chỉ thuần chia sẻ; không rút ra một kết luận nào mà chỉ bày ra để bạn đọc cùng tham dự. Đấy là tư cách và cũng là công việc của nhà tiểu thuyết hiện đại.