Đức Phật, Nàng Savitri và Tôi

Tôi: một nhà nghiên cứu văn hóa Ấn Độ trong chuyến đi điền dã đến vùng biên giới Ấn Độ - Nepal, gặp một cô gái là hướng dẫn viên du lịch. Cô tên là Savitri, tự nhận là người kể chuyện dân gian. Cô gái này dẫn nhà nghiên cứu đi thăm bốn thánh địa quan trọng nhất của Phật giáo: nơi Người ra đời trên đất Nepal và ba nơi khác trên đất Ấn: nơi Người đắc đạo dưới gốc bồ đề, nơi Người giảng bài kinh đầu tiên và nơi Người qua đời. Trong quá trình đi thăm viếng những nơi in dấu tích Phật, toàn bộ cuộc đời Đức Phật được tái hiện sinh động. Đó là 80 năm trên trần thế của một nhà hiền triết, một người thầy lớn, người đã đem đến một cuộc cách mạng về tư tưởng cho Ấn Độ cổ đại.

Savitri cổ đại: qua lời kể của cô gái hướng dẫn viên, xuất hiện một cô công chúa cổ đại, cùng thời với Phật, tên là Savitri. Cô là công chúa của một vương quốc láng giềng, thầm yêu trộm nhớ Phật ngay từ khi còn nhỏ tuổi. Suốt cuộc đời, công chúa theo đuổi một tình yêu trong tâm tưởng, rất muốn biến nó thành tình yêu trần thế sắc dục, nhưng không đạt được. Do mâu thuẫn với giáo sĩ Bà La Môn, đồng thời là quốc sư, cô bị rơi vào một âm mưu trù dập và tiêu diệt, phải cải trang chạy trốn truy nã suốt bốn chục năm ròng. Toàn bộ cuốn tiểu thuyết, song song với việc tái hiện cuộc đời Đức Phật, là cuộc chạy trốn li kỳ của công chúa Savitri. Trong cuộc truy đuổi này, bộc lộ sự lỗi thời và phản động của giới tăng lữ Bà La Môn, những kẻ thống trị xã hội, muốn lấn át chính quyền và áp bức mọi tầng lớp xã hội. Cuộc truy đuổi cũng chứng minh sự phá sản của tư tưởng Bà La Môn về cái chết và sự sống, về tự do và áp bức, về lạc thú và sự khổ hạnh, niềm vui và nỗi đau... Cũng từ đó, nổi bật lên tính cách mạng của triết thuyết mới mẻ mà Đức Phật mang đến cho đương thời và sự trường tồn của nó suốt hơn 2500 năm qua.

-Savitri hiện đại: người kể chuyện ở thời hiện tại, cô gái cũng mang tên Savitri, dường như là kiếp sau của cô công chúa 2500 trước. Cô kể chuyện công chúa cổ đại như kể về chính đời mình. Có khả năng đặc biệt - nhìn xuyên qua lớp sương mù dày đặc ở vùng biên giới, và nhìn xuyên qua màn đêm đen đặc - cô đã dẫn nhà nghiên cứu đi thăm cây bồ đề của Phật trong một đêm thị trấn mất điện. Chính cô khi mới sáu tuổi đã được tuyển chọn làm Nữ Thần Đồng Trinh ở Nepal, một tập tục mang tính tín ngưỡng ở địa phương. Trong cuộc thử thách (giống như khi đi tìm một vị Đà Lai Lạt Ma) cô bé sáu tuổi được bỏ vào một căn phòng lúc nửa đêm và phải tìm đúng được vật tùy thân của một kiếp trước của mình. Cô bé đã mang ra được cái khăn xếp mà Đức Phật tặng cho nàng công chúa Savitri hơn 2500 năm trước... Sau khi kết thúc nhiệm kỳ Nữ Thần Đồng Trinh, Savitri trở về với đời thường, trở thành hướng dẫn viên du lịch kiêm người kể chuyện dân gian.

Có bốn nhân vật chính: Đức Phật, công chúa Savitri (cổ đại), cô Savitri (hiện đại) là người kể chuyện dân gian và nhân vật tôi, một nhà nghiên cứu văn hóa. Chuyện của bốn nhân vật này làm bật lên một xã hội Ấn Độ cổ đại, tạo dựng sinh động chân dung của nhà hiền triết vĩ đại là Đức Phật. Đời sống Ấn Độ cổ đại được gắn kết với xã hội hiện đại, chứng minh tính trường tồn và mãi sống động của những tư tưởng lớn, chứng minh sức sống bền bỉ sinh động của một xã hội đa dạng và nhiều nội lực.