Bóng của cây sồi (Tiểu thuyết)

Ở đây có rất nhiều sồi. Sồi mọc khoẻ khoắn và kiêu hãnh từ rừng đại ngàn trở ra cho đến sát với những nương đồi trồng lúa và sắn. Ông và bố đều nói rằng, mỗi cây sồi tượng trưng cho một người đàn ông trong làng. Khi một đứa bé trai ra đời, nếu nó cất tiếng khóc to cả làng nghe thấy, ông nội sẽ đến bên cạnh và nói: Mày là một cây sồi khỏe. Cũng như khi một người đàn ông trong làng chết đi, thì đâu đó trong rừng, một cây sồi sẽ trút lá, và những cái rễ bắt đầu thối rữa trong lòng đất...

Đã nhiều năm trôi qua, cây sồi này già, rồi chết, rồi khô xác, không còn một mảnh vỏ, đến cả những sợi rễ vững chãi ăn sâu xuống lòng đất ẩm ướt cũng đã đứt thành nhiều đoạn, những cái bóng của nó thì không ai xoá đi được. Ngay cả anh, người đàn ông duy nhất còn lại của dòng họ, cũng không đi qua được nó, không còn vượt qua được cái ranh giới mà bóng cây sồi đã in xuống vùng thung lũng rộng không đầy một sải chim bay này. Dù anh đã cố gắng làm cái điều mà mẹ anh, cho đến lúc theo cha anh về dưới gốc sồi còn nhắn nhủ lại, rằng hãy sống như một cái cây thẳng, không sợ mưa gió, sấm sét, không sợ sâu mọt, không sợ già nua...hhưng có điều, thế nào là một cái cây thẳng thì thật là khó...

Giờ thì mọi chuyện đã qua đi, như ngày tháng, như mùa màng, như dòng nước chảy giữa hai bờ suối, chỉ còn lại duy nhất một mình anh thì cũng không còn là anh nữa, không dám soi mặt mình xuống nước mỗi khi lội qua con suối này.

Đêm mịt mùng, con đường mòn nhỏ dẫn ra suối cũng lẫn vào bờ bụi, chủ yếu bước đi bằng thói quen. Váy của cô gái sẽ quệt loạt xoạt vào mấy ngọn mâm xôi chia ra đường. Đom đóm bay đầy trên mặt nước tối đen, lập loè soi những tảng đá đủ mọi hình thù ra chỗ này, lấy tảng đá làm chỗ chải váy áo, giặt xong thì phơi luôn, đợi khô mới mang về. Chỗ này rất kín đáo, có thể tranh thủ trong lúc đợi váy ao khô rủ nhau xuống tắm...

Đó là trang mở đầu của tiểu thuyết Bóng của cây sồi - tác phẩm đoạt giải C cuộc thi sáng tác văn học cho tuổi trẻ 2002-2004 của tác giả Đỗ Bích Thuý.